پارگی رحم در اثر رابطه جنسی: واقعیت یا افسانه؟
پارگی رحم یکی از موارد نادر و در عین حال خطرناک در حوزه پزشکی زنان است. این موضوع ممکن است در ذهن برخی از افراد با رابطه جنسی ارتباط داده شود، به‌ویژه زمانی که با درد، خونریزی یا ناراحتی پس از رابطه مواجه می‌شوند. در این مقاله بررسی خواهیم کرد که آیا پارگی رحم در اثر رابطه جنسی امکان‌پذیر است یا خیر، چه عواملی در این موضوع نقش دارند، و چه علائمی باید جدی گرفته شوند.
رحم چیست و چه ساختاری دارد؟
رحم یک عضو عضلانی، مقاوم و قابل‌انعطاف در سیستم تولیدمثلی زنان است که نقش اصلی آن نگهداری و تغذیه جنین در دوران بارداری است. این اندام در عمق لگن و در پشت مثانه قرار دارد و به وسیله دیواره‌ای قوی از بافت ماهیچه‌ای محافظت می‌شود. رحم از طریق دهانه رحم (سرویکس) به واژن متصل می‌شود و در حالت عادی بافتی بسیار مقاوم است.
پارگی رحم چیست؟
پارگی رحم یا rupture of the uterus به حالتی گفته می‌شود که دیواره عضلانی رحم دچار شکاف یا پارگی می‌شود. این پارگی ممکن است جزئی یا کامل باشد و می‌تواند موجب خطرات جدی برای زن باردار و جنین شود. پارگی رحم معمولاً یک وضعیت اورژانسی محسوب می‌شود و در اغلب موارد در زنان باردار و در طول زایمان طبیعی یا پس از سزارین دیده می‌شود.
آیا پارگی رحم می‌تواند در اثر رابطه جنسی رخ دهد؟
در حالت عادی و در زنان غیرباردار، پارگی رحم در اثر رابطه جنسی بسیار نادر است. با این حال، در برخی شرایط خاص ممکن است احتمال بروز آسیب‌های داخلی از جمله پارگی رحم یا آسیب به دهانه رحم وجود داشته باشد.
شرایطی که احتمال آسیب‌دیدگی رحم را در اثر رابطه افزایش می‌دهند شامل موارد زیر هستند:
-
وجود جراحی قبلی مانند سزارین یا میومکتومی (برداشتن فیبروم رحم)
-
بارداری، به‌ویژه در سه‌ماهه سوم
-
دخول بسیار خشن یا پوزیشن‌های پرفشار
-
وجود ناهنجاری‌های رحمی یا دیواره نازک رحم
-
عفونت‌های پیش‌زمینه‌ای یا التهابات شدید لگنی
در اکثر زنان سالم و غیرباردار، دیواره رحم آن‌قدر قوی است که رابطه جنسی، حتی اگر نسبتاً خشن باشد، منجر به پارگی رحم نمی‌شود. با این حال، اگر زنی باردار باشد یا سابقه جراحی رحم داشته باشد، احتمال آسیب‌پذیری بیشتر می‌شود.
تفاوت پارگی رحم با سایر آسیب‌های جنسی
بسیاری از زنانی که بعد از رابطه جنسی دچار درد یا خونریزی می‌شوند، ممکن است نگران پارگی رحم باشند. با این حال، در اغلب این موارد آسیب در ناحیه واژن یا دهانه رحم اتفاق افتاده و به خود رحم آسیبی نرسیده است. رایج‌ترین آسیب‌ها عبارتند از:
-
پارگی یا خراش در دیواره واژن
-
زخم یا التهاب دهانه رحم
-
خونریزی ناشی از خشکی واژن یا کم‌تحریکی
علائم پارگی رحم چیست؟
در موارد نادر که پارگی رحم اتفاق می‌افتد، علائم آن بسیار شدید و واضح هستند. مهم‌ترین علائم شامل موارد زیر می‌شود:
-
درد ناگهانی و شدید در ناحیه پایین شکم
-
خونریزی واژینال شدید
-
قطع شدن حرکات جنین (در زنان باردار)
-
افت فشار خون و علائم شوک (تعریق، بی‌حالی، افت هوشیاری)
-
حالت تهوع و تپش قلب
در صورت مشاهده این علائم، مراجعه فوری به بیمارستان ضروری است.
چه افرادی در معرض خطر بیشتری هستند؟
برخی زنان به دلیل شرایط خاص بدنی یا سابقه پزشکی در معرض خطر بیشتری برای پارگی رحم قرار دارند. این گروه شامل موارد زیر می‌شود:
-
زنانی که بیش از یک بار سزارین انجام داده‌اند
-
زنان باردار با جراحی‌های قبلی رحم
-
افرادی که سابقه پارگی رحم در بارداری قبلی داشته‌اند
-
زنانی که دارای رحم دوشاخه یا ناهنجاری‌های ساختاری هستند
-
افرادی که از وسایل داخل رحمی (IUD) استفاده می‌کنند و دچار عفونت شده‌اند
پیشگیری از آسیب‌های رحمی در رابطه جنسی
برای کاهش احتمال آسیب‌دیدگی یا ناراحتی پس از رابطه جنسی، رعایت چند نکته ساده بسیار مؤثر است:
-
داشتن آمادگی روانی و جسمی کافی قبل از رابطه
-
استفاده از روان‌کننده در صورت خشکی واژن
-
انتخاب پوزیشن‌هایی که فشار کمتری بر رحم وارد می‌کنند
-
اجتناب از دخول خشن یا ناگهانی، به‌ویژه در بارداری یا بعد از زایمان
-
بررسی هرگونه درد یا خونریزی غیرعادی با پزشک
نقش معاینه پزشکی در تشخیص پارگی رحم
تشخیص دقیق پارگی رحم تنها با معاینه پزشکی و ابزارهای تصویربرداری مانند سونوگرافی یا MRI امکان‌پذیر است. اگر پس از رابطه جنسی با درد شدید، خونریزی یا احساس ناتوانی روبه‌رو شدید، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
آیا رابطه جنسی در بارداری می‌تواند باعث پارگی رحم شود؟
در بارداری‌های طبیعی و بدون عارضه، رابطه جنسی معمولاً بی‌خطر است. اما در شرایطی که سابقه سزارین، جراحی رحم یا سایر مشکلات پزشکی وجود داشته باشد، پزشک ممکن است توصیه به پرهیز از رابطه جنسی یا تغییر در روش رابطه دهد. در سه‌ماهه آخر بارداری، با بزرگ شدن رحم و فشارهای داخلی، احتیاط بیشتری لازم است.
جمع‌بندی
پارگی رحم در اثر رابطه جنسی در زنان غیرباردار و سالم بسیار نادر است و در اغلب موارد، نگرانی‌ها مربوط به آسیب‌های جزئی‌تری مانند خراش واژن یا زخم دهانه رحم می‌باشد. با این حال، در زنان باردار یا افرادی که سابقه جراحی رحم دارند، احتمال خطر وجود دارد و باید رابطه جنسی با احتیاط و طبق توصیه پزشک انجام شود. در صورت بروز علائم غیرطبیعی مانند درد شدید یا خونریزی، مراجعه فوری به پزشک اهمیت زیادی دارد.