واکسن گارداسیل به کجا تزریق میشود؟ راهنمای کامل محل و نحوه تزریق
واکسن گارداسیل، یکی از مهم‌ترین واکسن‌ها در حوزه پیشگیری از بیماری‌های ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است که به‌ویژه در جلوگیری از زگیل‌های تناسلی و سرطان دهانه رحم نقش اساسی دارد. سوالی که بسیاری از افراد هنگام مراجعه برای دریافت این واکسن می‌پرسند این است که «واکسن گارداسیل به کجا تزریق میشود؟» در این مقاله به‌طور کامل به بررسی محل تزریق واکسن گارداسیل، نکات مرتبط با آن، عوارض احتمالی و مراقبت‌های بعد از تزریق می‌پردازیم.
واکسن گارداسیل چیست و چرا اهمیت دارد؟
واکسن گارداسیل واکسنی است که برای پیشگیری از عفونت با انواع خاصی از ویروس HPV طراحی شده و در دو نوع اصلی در دسترس است: Gardasil و Gardasil 9. این واکسن می‌تواند از بروز زگیل تناسلی، ضایعات پیش‌سرطانی و برخی سرطان‌ها از جمله سرطان دهانه رحم، واژن، فرج، مقعد و گلو جلوگیری کند. با توجه به اینکه HPV یکی از شایع‌ترین عفونت‌های منتقل‌شونده از راه جنسی است، تزریق واکسن گارداسیل به ویژه در سنین نوجوانی و پیش از شروع روابط جنسی اهمیت بالایی دارد.
واکسن گارداسیل به کدام ناحیه بدن تزریق میشود؟
واکسن گارداسیل به صورت تزریق عضلانی (Intramuscular) تجویز میشود. به‌طور معمول محل استاندارد و توصیه‌شده برای تزریق این واکسن، عضله دلتوئید بازو است؛ این عضله در قسمت فوقانی و بیرونی بازو قرار دارد و رایج‌ترین محل تزریق برای بزرگ‌سالان و نوجوانان محسوب میشود.
در برخی موارد، به‌ویژه در کودکان کوچک‌تر یا افرادی که بنا به دلایل پزشکی یا آناتومیکی امکان تزریق در بازو را ندارند، تزریق ممکن است در عضله ران (vastus lateralis) انجام شود. با این حال، این مورد کمتر رایج است و بیشتر برای کودکان خردسال کاربرد دارد.
چرا تزریق در عضله انجام میشود؟
تزریق عضلانی برای بسیاری از واکسن‌ها از جمله گارداسیل ترجیح داده میشود، زیرا عضله جریان خون بیشتری نسبت به بافت زیرجلدی دارد و این امر باعث میشود واکسن سریع‌تر جذب بدن شود و سیستم ایمنی بدن واکنش مناسب‌تری نشان دهد. همچنین تزریق عضلانی خطر واکنش‌های موضعی را کاهش داده و اثربخشی واکسن را بهبود می‌بخشد.
نحوه صحیح تزریق واکسن گارداسیل
تزریق واکسن گارداسیل باید توسط فرد متخصص و آموزش‌دیده انجام شود. مراحل کلی آن به صورت زیر است:
-
انتخاب محل تزریق (معمولاً بازوی غالب یا غیرغالب بسته به ترجیح فرد)
-
ضدعفونی کردن محل تزریق با الکل
-
تزریق واکسن به صورت عمیق در عضله با استفاده از سرنگ استریل
-
فشار ملایم به محل تزریق برای جلوگیری از کبودی یا خونریزی خفیف
آیا تزریق واکسن گارداسیل درد دارد؟
همانند بیشتر واکسن‌های عضلانی، واکسن گارداسیل ممکن است باعث احساس سوزش یا درد خفیف در محل تزریق شود. در برخی افراد، این درد ممکن است چند ساعت تا یک روز ادامه داشته باشد. درد معمولاً در حدی نیست که نیاز به مداخله درمانی داشته باشد، اما در صورت بروز التهاب شدید یا تورم غیرعادی، باید با پزشک مشورت شود.
مراقبت‌های بعد از تزریق واکسن گارداسیل
پس از تزریق واکسن گارداسیل، رعایت نکات زیر توصیه میشود:
-
استراحت دادن به بازو برای چند ساعت پس از تزریق
-
استفاده از کمپرس سرد در صورت درد یا تورم
-
نوشیدن آب کافی برای کمک به سیستم ایمنی بدن
-
پرهیز از فعالیت شدید ورزشی تا ۲۴ ساعت بعد از تزریق
-
مشاهده واکنش‌های احتمالی مانند تب، درد عضله یا سردرد (که معمولاً موقتی هستند)
چند نوبت واکسن گارداسیل باید تزریق شود؟
برای دریافت کامل ایمنی موردنظر، واکسن گارداسیل معمولاً در دو یا سه نوبت تزریق میشود، که برنامه آن به سن دریافت‌کننده بستگی دارد:
-
برای نوجوانان زیر ۱۵ سال: دو نوبت تزریق با فاصله ۶ ماه
-
برای افراد ۱۵ سال به بالا: سه نوبت تزریق در ماه‌های ۰، ۲ و ۶
همه تزریق‌ها باید در همان ناحیه (عضله بازو) انجام شود، مگر اینکه شرایط پزشکی خاصی وجود داشته باشد.
آیا میتوان تزریق را در منزل انجام داد؟
با وجودی که برخی خدمات پرستاری تزریق در منزل را ارائه می‌دهند، توصیه میشود تزریق واکسن گارداسیل در مراکز درمانی یا داروخانه‌های مجهز انجام شود. دلیل این توصیه، نیاز به نگهداری مناسب واکسن در دمای یخچالی و همچنین مدیریت عوارض احتمالی است.
نتیجه‌گیری
واکسن گارداسیل، واکسنی موثر و حیاتی در پیشگیری از عفونت HPV است که باید به صورت عضلانی، معمولاً در عضله دلتوئید بازو، تزریق شود. تزریق صحیح، توسط فرد متخصص، همراه با رعایت نکات بهداشتی و مراقبتی پس از تزریق، می‌تواند نقش مهمی در افزایش ایمنی بدن ایفا کند. انتخاب محل مناسب تزریق، رعایت تعداد دوزهای تجویز‌شده و پیگیری برنامه تزریقات، از عوامل کلیدی در اثربخشی واکسن گارداسیل به شمار می‌رود.