واکسن گارداسیل تا چند سال اثر دارد؟
واکسن گارداسیل یکی از مؤثرترین ابزارهای پزشکی برای پیشگیری از برخی انواع ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) به شمار می‌رود. این واکسن، به‌ویژه در سال‌های اخیر، به دلیل نقش مهمی که در جلوگیری از سرطان دهانه رحم، زگیل تناسلی و سایر بیماری‌های مرتبط با HPV ایفا می‌کند، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. یکی از پرتکرارترین سؤالات در مورد این واکسن، مدت زمان اثر آن است. در این مقاله، به‌طور کامل به بررسی این موضوع می‌پردازیم.
واکسن گارداسیل چیست؟
گارداسیل یک واکسن تایید شده از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) است که برای پیشگیری از عفونت با انواع خاصی از ویروس HPV طراحی شده است. گارداسیل انواع مختلفی دارد که متداول‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
-
گارداسیل ۴ ظرفیتی (Gardasil 4v) که از بدن در برابر HPV نوع 6، 11، 16 و 18 محافظت می‌کند.
-
گارداسیل ۹ ظرفیتی (Gardasil 9v) که علاوه بر چهار نوع فوق، در برابر پنج نوع پرخطر دیگر (31، 33، 45، 52 و 58) نیز ایمنی ایجاد می‌کند.
اهمیت مدت زمان اثربخشی واکسن گارداسیل
مدت زمان اثربخشی واکسن، یکی از مؤلفه‌های اصلی در ارزیابی کارایی بلندمدت آن است. افراد و خانواده‌ها می‌خواهند بدانند که آیا واکسن نیاز به تزریق مجدد دارد یا خیر، و اگر دارد، در چه بازه‌ای باید تکرار شود. همچنین در برنامه‌ریزی‌های بهداشت عمومی برای واکسیناسیون گسترده، دانستن این مدت اهمیت حیاتی دارد.
واکسن گارداسیل تا چند سال بدن را محافظت می‌کند؟
بر اساس مطالعات بالینی و شواهد معتبر، واکسن گارداسیل می‌تواند حداقل تا ۱۰ سال پس از دریافت آخرین دوز، ایمنی قوی و مؤثری در برابر HPV ایجاد کند. اما نکات مهم‌تری نیز باید مد نظر قرار گیرد:
-
برخی از مطالعات تا ۱۵ سال پس از واکسیناسیون نیز سطح بالای آنتی‌بادی و محافظت را نشان داده‌اند.
-
شواهد موجود نشان نمی‌دهند که اثر واکسن به‌مرور از بین می‌رود یا بدن “ایمنی حافظه‌ای” خود را از دست می‌دهد.
-
تاکنون نیازی به تزریق دوز یادآور (بوستر) در افرادی که سه دوز کامل را دریافت کرده‌اند، تأیید نشده است.
آیا ممکن است در آینده نیاز به تزریق مجدد باشد؟
در حال حاضر، نهادهای علمی نظیر سازمان بهداشت جهانی (WHO) و CDC اعلام کرده‌اند که نیازی به دوز تقویتی پس از تکمیل دوزهای استاندارد نیست. با این حال، مطالعات درازمدت ادامه دارد و ممکن است در آینده با یافته‌های جدید، توصیه‌ها تغییر کنند.
در بعضی کشورها، اگر فرد تنها یک یا دو دوز از واکسن را دریافت کرده باشد یا در سن بالاتر از توصیه‌شده واکسیناسیون را آغاز کرده باشد، ممکن است پزشک دوز اضافی را پیشنهاد دهد.
دوزهای مورد نیاز واکسن گارداسیل
تعداد دوزهای مورد نیاز برای اثربخشی کامل، به سن فرد بستگی دارد:
-
سن ۹ تا ۱۴ سالگی: معمولاً تنها دو دوز کافی است (با فاصله شش ماه).
-
سن ۱۵ سال به بالا: توصیه میشود سه دوز واکسن دریافت شود.
-
افراد دارای نقص سیستم ایمنی: باید هر سه دوز را دریافت کنند، حتی اگر زیر ۱۵ سال باشند.
این تقسیم‌بندی به این دلیل است که بدن نوجوانان واکنش ایمنی قوی‌تری به واکسن نشان می‌دهد.
فاکتورهایی که بر مدت زمان ایمنی واکسن تأثیر می‌گذارند
درحالی‌که واکسن گارداسیل به‌طور کلی اثر طولانی‌مدت دارد، برخی عوامل ممکن است در پاسخ ایمنی تأثیرگذار باشند:
-
سن هنگام تزریق واکسن
-
سلامت سیستم ایمنی فرد
-
تکمیل بودن دوزها
-
نوع واکسن (۴ ظرفیتی یا ۹ ظرفیتی)
به همین دلیل، پایبندی به برنامه کامل واکسیناسیون و مشاوره با پزشک متخصص اهمیت زیادی دارد.
آیا پس از تزریق واکسن، انجام آزمایش HPV لازم است؟
واکسیناسیون جایگزین غربالگری منظم برای سرطان دهانه رحم نمی‌شود. در نتیجه، حتی زنان واکسینه‌شده نیز باید بر اساس سن خود، آزمایش پاپ‌اسمیر یا HPV را انجام دهند، چون واکسن همه انواع HPV را پوشش نمی‌دهد.
نتیجه‌گیری
واکسن گارداسیل ایمنی بلندمدتی در برابر انواع پرخطر ویروس HPV ایجاد می‌کند و تا دست‌کم ۱۰ سال پس از تزریق، بدن را محافظت می‌کند. مطالعات حتی اثربخشی تا ۱۵ سال و بیشتر را نیز نشان داده‌اند. این واکسن نقش مهمی در کاهش بروز سرطان دهانه رحم و زگیل‌های تناسلی دارد و توصیه میشود برای نوجوانان و جوانان قبل از شروع فعالیت جنسی تزریق شود. رعایت کامل برنامه واکسیناسیون و پیگیری دوره‌ای سلامت، بهترین راه برای بهره‌مندی کامل از مزایای این واکسن است.